"ความรู้เรื่อง ช้าง" จังหวัดสุรินทร์

สุรินทร์จังหวัดใหญ่แห่งลุ่มน้ำมูล เป็นจังหวัดที่คนทั่วไปทั้งชาวไทย และชาวต่างประเทศ ต่างรู้จักกันดีว่าเป็นเมืองช้างกิตติศัพท์ชื่อเสียงความยิ่งใหญ่ ความน่ารัก ความแสนรู้ของช้างจังหวัดสุรินทร์ เป็นเอกลักษณ์เฉพาะตัวที่โดดเด่นไม่มีใครเหมือน ช้างสามารถสร้างชื่อเสียงให้กับทางจังหวัด และดึงดูดนักท่องเที่ยวได้เป็นอย่างดี นักท่องเที่ยวจะพบเห็นช้างตามร้านอาหาร ช้างเดินอยู่ข้างถนนปะปนกับประชาชนได้อย่างปกติธรรมดาเหมือนสัตว์เลี้ยงทั่วไป แสดงให้เห็นถึงความผูกพันระหว่างช้างกับคนมาช้านาน ชาวสุรินทร์ถือว่าช้างเป็นมรดกทางวัฒนธรรมที่สืบทอดกันมาแต่โบราณ กล่าวได้ว่าช้างเป็นสัตว์คู่บ้านคู่เมืองสุรินทร์ตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบัน ดังคำขวัญของจังหวัดที่ว่า “สุรินทร์ถิ่นช้างใหญ่ ผ้าไหมงาม ประคำสวย ร่ำรวยปราสาท ผักกาดหวาน ข้าวสารหอม งามพร้อมวัฒนธรรม”

      เมื่อปี พ.ศ.2498 มีการรวมช้างทั้งหมดในจังหวัดสุรินทร์ขึ้นเป็นครั้งแรก มีช้างรวมกันประมาณ 200 เชือก ที่อำเภอท่าตูม โดยมีนายอำเภอท่าตูมคือ นายวินัย สุวรรณกาศ เป็นผู้จัดขึ้น ประชาชนทั่วไปให้ความสนใจมาก นายอำเภอจึงดำริจัดงานช้างขึ้นครั้งแรกในเวลาต่อมาเมื่อวันที่ 19 พฤศจิกายน พ.ศ.2503 เป็นการฉลองที่ว่าการอำเภอใหม่ โดยจัดที่บริเวณสนามบินเก่าอำเภอท่าตูม (ปัจจุบันคือที่ตั้งโรงเรียนท่าตูมประชาเสริมวิทย์) การจัดงานครั้งนั้นมีรายการแสดง การเดินขบวนแห่ช้าง การคล้องช้าง การแข่งขันช้างวิ่งเร็วและยังมีการแสดงรื่นเริงอื่นๆ ประกอบอีกด้วย เช่น การแข่งเรือ แข่งขันกีฬาอำเภอ งานครั้งนี้ประสบความสำเร็จด้วยดี เพราะได้การส่งเสริมการท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย (อ.ส.ท. ปัจจุบันคือ การท่องเที่ยวแห่งประเทศไทย ททท.) จึงเสนอกระทรวงมหาดไทย ให้สนับสนุนจัดการแสดงเกี่ยวกับช้างของจังหวัดสุรินทร์เป็นงานประเพณีและงานประจำปี โดยวางแผนประชาสัมพันธ์ทั้งในและนอกประเทศให้ดี งานนี้ส่งเสริมการท่องเที่ยวของจังหวัดสุรินทร์ได้เป็นอย่างดี              ดังนั้น อ.ส.ท. จึงได้ร่วมมือกับจังหวัดจัดเจ้าหน้าที่มาฝึกช้าง กำหนดรูปแบบเพื่อดึงดูดนักท่องเที่ยว กำหนดงานเมื่อวันที่ 18 พฤศจิกายน พ.ศ.2504 เป็นปีที่ 2 จัดที่อำเภอท่าตูมเช่นเดิม งานช้างปีที่ 2 ประสบผลสำเร็จด้วยดี การแสดงของช้างในปีต่อๆ มาได้ปรับปรุงรูปแบบให้สวยงาม น่าตื่นเต้นมากขึ้นเป็นลำดับ โดยเฉพาะในรายการแสดงของช้าง ประกอบด้วยรายการต่างๆ ได้แก่ขบวนช้างพาเหรด ช้างปฏิบัติตามคำสั่ง ช้างแสนรู้ ช้างวิ่งเร็ว ช้างวิ่งข้ามคน ช้างเตะฟุตบอล และขบวนช้างศึก และต่อมาก็มีการแสดงช้างต่อเนื่องมาทุกปีทำให้คนทั้งในประเทศและต่างประเทศรู้จักช้างสุรินทร์เป็นอย่างดีว่าเป็นจังหวัดที่มีช้างแสนรู้มากที่สุด ต่อมาทางคณะกรรมการเห็นว่าควรย้ายสถานที่แสดงจากอำเภอท่าตูมมายังสถานที่แสดงจากอำเภอท่าตูม มายังสถานที่ใกล้ไปมาสะดวกเพื่อความเหมาะสมจึงได้มาจัดการแสดงช้างที่สนามกีฬาจังหวัด ตั้งแต่ พ.ศ.2505 สมัยนายคำรณ สังขกร เป็นผู้ว่าราชการจังหวัดขณะนั้นสืบมาจนถึงปัจจุบัน

ช่วงที่น่าไปเยี่ยมหมู่บ้านมากที่สุดคือ ช่วงเดือนพฤศจิกายน ถึงเดือนธันวาคมเพราะควาญช้างจะกลับมาเก็บเกี่ยวข้าว และนำช้างมาร่วมงานแสดงของจังหวัด ซึ่งจะมีช้างกลับมาอยู่บ้านเป็นจำนวนมาก กรณีที่เดินทางกันมาเป็นกลุ่ม และต้องการให้ช้างมาแสดงให้ดูในวันธรรมดาสามารถติดต่อล่วงหน้าได้ที่ผู้ใหญ่บ้านประกิต กลางพัฒนา ผู้ใหญ่บ้านตากลาง ตำบลกระโพ อำเภอท่าตูม โทร. 0-1999-1910, 0-1967-5015 หรือที่ว่าการอำเภอท่าตูม โทร.0-4459-1141, 0-4459-1058 ค่าเข้าชมชาวไทย คนละ 50 บาท ชาวต่างประเทศ 100 บาท ส่วนการนั่งช้างเที่ยวชมหมู่บ้านหรือลัดเลาะแม่น้ำนั้นก็แล้วแต่จะตกลงราคากันเอง

 ข้อมูลช้างเลี้ยง จังหวัดสุรินทร์

ลำดับที่	พื้นที่ / อำเภอ	จำนวนช้างทั้งหมด		อยู่ในพื้นที่	ไป กทม.	หากินที่อื่น	ไม่ระบุ	รวม
		(เชือก)	คิดเป็น	(เชือก)	(เชือก)	(เชือก)	(เชือก)	(เชือก)
1	อ.เมืองสุรินทร์	97	19.76%	-	-	-	97	97
2	อ.จอมพระ	2	0.41%	-	-	2	-	2
3	อ.ท่าตูม	263	53.56%	87	35	141	-	263
4	อ.ชุมพลบุรี	76	15.48%	-	-	-	76	76
5	อ.สังขะ	23	4.68%	-	-	22	1	23
6	อ.เขวาสินรินทร์	27	5.50%	-	-	21	6	27
7	อ.พนมดงรัก	3	0.61%	-	-	3	-	3
รวม		491	100 %	87	35	189	180	491
				17.72%	7.13%	38.49%	36.66%	100 %

ที่มา : ที่ทำการปกครองจังหวัดสุรินทร์

รายชื่อเจ้าของช้างที่มีช้างในครอบครอง ตั้งแต่ 5 เชือกขึ้นไป

ลำดับ	ชื่อ-นามสกุล	ที่อยู่ (เจ้าของช้าง)	ทะเบียนช้าง	ช้างในครอบครอง	คิดเป็น
1	นายสินชัย ธนสมุทร	136/3 ถ.จิตรบำรุง ต.ในเมือง อ.เมือง จ.สุรินทร์	อ.เมืองสุรินทร์	16 เชือก	3.26%
2	นางพัชรา ดูกิจติเกษม	67-71 ถ.ปัทมานนท์ ต.ในเมือง อ.เมือง จ.สุรินทร์	อ.เมืองสุรินทร์	76 เชือก	15.48%
3	นายสมโรจน์ ดูกิจติเกษม	ถ.ปัทมานนท์ ต.ในเมือง อ.เมือง จ.สุรินทร์	อ.ท่าตูม	12 เชือก	2.44%
4	นายดา จงใจงาม	50 ม. 13 ต.กระโพ อ.ท่าตูม จ.สุรินทร์	อ.ท่าตูม	7 เชือก	1.43%
5	นายประกิต กลางพัฒนา	30 ม. 9 ต.กระโพ อ.ท่าตูม จ.สุรินทร์	อ.ท่าตูม	9 เชือก	1.83%
6	นายมาก ศรีสุข	20 ม.7 ต.กระโพ อ.ท่าตูม จ.สุรินทร์	อ.ท่าตูม	12 เชือก	2.44%
7	นายบุญมา จงใจงาม	39 ม. 11 ต.กระโพ อ.ท่าตูม จ.สุรินทร์	อ.ท่าตูม	7 เชือก	1.43%
8	นายเปา จงใจงาม	13 ม.3 ต.กระโพ อ.ท่าตูม จ.สุรินทร์	อ.ท่าตูม	7 เชือก	1.43%
9	นายสุริยะ ร่วมพัฒนา	91 ม. 1 ต.กระโพ อ.ท่าตูม จ.สุรินทร์	อ.ท่าตูม	18 เชือก	3.67%
10	นายวัน เรียงเงิน	ม. 4 ต.เขวาสินรินทร์ กิ่ง อ.เขวาฯ จ.สุรินทร์	กิ่ง อ.เขวาฯ	8 เชือก	1.63%